تحقیقی بر زیبائی (استتیک)26

تحقیقی بر زیبائی (استتیک)

تهیه و ترجمه از متون قدیمی

دکتر جهاندار مهر افشا

قسمت بیستم و ششم

هنرها

تقسیم کار در هنر

همانطوریکه علم ترکیب و بهم نهادن علوم است هنر نیز ترکیب و سنتز هنرهاست. هر هنری مشخص و متمایز از هنرهای دیگر است. هنرمندان نیز مانند دانشمندان تخصص پیدا می نمایند و فعالیت خودشان را در یک قلمرو هنری مصروف می دارند.

تقسیم کار پدیده ایست که نه تنها در حیات اقتصادی بلکه در عالم هنری و علمی نیز رخ داده و درهمه جا همان نتایج مفید را ببار آورده است.

مطابق قانون عادت، انسان هر عمل و وظیفه ی معینی را که تکرار نماید وبآن انس بگیرد، زودتر و بهتر انجام می دهد. با اینهمه چه در علم و چه درهنر نباید در تخصص مبالغه وافراط نمود، هنرمندان بزرگ مثلاً دوره تجدد، مانند لئونارد داوینچی، میکل آنژ نبوغ خودشان را در هنرهای مختلف نشان داده اند.

هنرها هر قدر از هم مشخص و متمایز باشند در سیر تکاملی خود در همدیگر موثر واقع شده اند و همانطوریکه علوم تازه ای مانند هندسه تحلیلی، شیمی- فیزیک از نزدیکی علوم مجزا از هم بوجود آمده اند بعضی هنرها هم مانند تآتر از ترکیب هنرهای متمایز از هم زائیده شده اند.

پس لازم است یک بینش و معرفت کلی از فعالیت هنری انسانیت داشته باشیم و بهترین وسیله برای رسیدن به منظور فوق اینست که تقسیم بندی قانع کننده ای از هنرها بنمائیم.

طبقه بندی هنرها

صرفنظر از هنرهای مکانیک یعنی حرفه ها و مشاغل فعالیت هائی که هدف آنها تجسم زیبائی است بدو قسم مشخص تقسیم می شوند:

هنرهای زیبا که تنها نمایش و تجسم زیبائی و ارضاء تمایل زیبا دوستی انسان را هدف خود قرار می دهد.

هنرهای صنعتی (تطبیقی  و عملی) که هدف آنها تولید اشیاء زیبا و در عین حال مفید است.

محصول هنرهای زیبا بدیع و منحصر بفرد و معمولاً محصول هنرهای صنعتی مکرر ویکنواخت است زیرا برای بر طرف کردن حوائج وتمنیات مشترک افراد انسان است.

تشخیص و تفکیک هنرهای زیبا از هنرهای صنعتی در بعضی مواقع کاملاً واضح و روشن است چنانکه شعر یکی از هنرهای زیباست زیرا هدف آن تنها تجسم و نمایاندن زیبائی است. ولی قالی بافی یکی از هنرهای صنعتی است زیرا محصول آن باید هم زیبا و هم مفید باشد.

ولی در مواقع دیگر تشخیص آنها چندان واضح و آسان نیست مثلاً آرشیتتکر (ساختمان سازی) در جرگه ی هنرهای زیبا شمرده می شود زیرا گاهی هدف آن احداث بناهائی است که فقط تجسم زیبائی در آنها ملحوظ است ولی گاهی و شاید غالباً جزو هنرهای صنعتی محسوب می گردد زیرا هدف آن احداث خانه است وخانه به قول ریبو در حکم لباس است که انسان را از سرما و گرما نگاهداشته وتمایل محفوظ از انظار و پشت پرده بودن او را ارضاء می نماید. همچنین کراورسازی را غالباً یکی از هنرهای زیبا می شمارند در صورتیکه بهتر است از جمله هنرهای صنعتی محسوب گردد زیرا اثار مکرر و یکنواخت و به مقدار زیاد درست می نماید. جواهر سازی، نقره سازی و طلا سازی جزو هنرهای صنعتی است ولی ممکن است صاحبان این فنون جواهریه اسباب نقره وطلائی بسازند که منحصر به فرد باشد.

پس می توان بطور کلی تفکیک و تشخیص معمول را پذیرفت به شرط اینکه آنرا قطعی و حد فاصل مطلق و کامل تصور ننمائیم. بویژه هنرهای صنعتی را بنظر بی اعتنائی و تحقیر نگاه نکنیم.

ادامه دارد....